🏥 HƯỚNG DẪN VỆ SINH MÔI TRƯỜNG BỀ MẶT TRONG CÁC CƠ SỞ KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH
(Theo Quyết định 3916/QĐ-BYT ngày 28/8/2017)
1. Mục tiêu của hướng dẫn
- Thiết lập quy trình chuẩn cho việc vệ sinh môi trường bề mặt trong các cơ sở khám, chữa bệnh.
- Giảm nguy cơ lây nhiễm chéo giữa người bệnh, nhân viên y tế và môi trường.
- Tăng cường hiệu quả giám sát và tuân thủ quy trình vệ sinh, khử khuẩn.
2. Nguyên tắc chung
- Vệ sinh môi trường bệnh viện là một phần của chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn.
- Cần được thực hiện theo kế hoạch, quy trình chuẩn, tần suất quy định và có giám sát thường xuyên.
- Nhân viên vệ sinh phải được đào tạo và trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân (PPE).
- Ưu tiên sử dụng chất tẩy rửa và dung dịch khử khuẩn được Bộ Y tế cho phép, phù hợp từng khu vực rủi ro.
3. Phân loại khu vực theo mức độ nguy cơ
Hướng dẫn chia các khu vực trong cơ sở y tế thành 3 nhóm:
| Nhóm | Mức nguy cơ | Ví dụ | Yêu cầu vệ sinh |
| I | Nguy cơ cao | Phòng mổ, hồi sức, ICU, phòng thủ thuật, phòng cách ly | Vệ sinh thường xuyên, khử khuẩn ≥ 2 lần/ngày, ngay sau mỗi ca thủ thuật |
| II | Nguy cơ trung bình | Khoa nội trú, khám bệnh, cận lâm sàng | Vệ sinh hàng ngày, khử khuẩn định kỳ |
| III | Nguy cơ thấp | Hành lang, khu hành chính, văn phòng | Vệ sinh định kỳ, khi bẩn |
4. Các bước thực hiện vệ sinh môi trường
- Chuẩn bị:
- Trang bị bảo hộ, dụng cụ vệ sinh riêng cho từng khu vực.
- Chuẩn bị dung dịch tẩy rửa/khử khuẩn theo nồng độ quy định.
- Thực hiện:
- Lau bề mặt theo nguyên tắc từ sạch đến bẩn, từ cao xuống thấp, từ trong ra ngoài.
- Dụng cụ lau riêng cho từng khu vực hoặc từng phòng bệnh.
- Không phun trực tiếp dung dịch khử khuẩn lên thiết bị điện tử.
- Kết thúc:
- Thu gom rác, vệ sinh dụng cụ, thay dung dịch.
- Ghi chép nhật ký vệ sinh, ký xác nhận.
5. Giám sát chất lượng vệ sinh môi trường
Hướng dẫn 3916/QĐ-BYT khuyến khích kết hợp nhiều phương pháp giám sát, gồm:
- Quan sát trực tiếp quy trình vệ sinh.
- Kiểm tra bằng tăm bông, đĩa thạch (swab test, contact plate) – cho kết quả vi sinh định lượng.
- Kiểm tra bằng thiết bị ATP – đánh giá nhanh mức độ sạch dựa trên hàm lượng ATP còn lại.
- Sử dụng chất đánh dấu huỳnh quang (fluorescent marker) – phương pháp trực quan, dễ triển khai, giúp quan sát các vị trí chưa được làm sạch dưới ánh sáng UV.
💡 Glo Germ là một trong những chất đánh dấu huỳnh quang được sử dụng phổ biến trên thế giới và hoàn toàn phù hợp với khuyến nghị trong hướng dẫn 3916/QĐ-BYT cho hoạt động giám sát trực quan hiệu quả vệ sinh bề mặt.
6. Đào tạo và cải tiến chất lượng
- Nhân viên vệ sinh, điều dưỡng và kiểm soát nhiễm khuẩn cần được đào tạo định kỳ về kỹ năng làm sạch, khử khuẩn và giám sát.
- Kết quả kiểm tra bằng chất đánh dấu huỳnh quang hoặc ATP cần được sử dụng để phản hồi, huấn luyện và cải tiến quy trình.
7. Tài liệu tham khảo
- Quyết định số 3916/QĐ-BYT, ngày 28/8/2017, Bộ Y tế Việt Nam.
- WHO (2009) – Best Practices for Environmental Cleaning in Healthcare Facilities.
- CDC (2019) – Guidelines for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities.