Cronobacter Selective Broth (CSB) là môi trường lỏng chọn lọc được thiết kế đặc biệt để phát hiện và tăng sinh chọn lọc vi khuẩn Cronobacter spp. (trước đây gọi là Enterobacter sakazakii) — một tác nhân gây bệnh nguy hiểm, thường gặp trong sữa bột công thức cho trẻ sơ sinh và các thực phẩm khô chứa tinh bột.
🔬 1. Mục đích sử dụng
Môi trường Cronobacter Selective Broth được dùng trong:
- Giai đoạn tăng sinh chọn lọc (selective enrichment) trong quy trình phát hiện Cronobacter spp.
- Áp dụng trong các tiêu chuẩn quốc tế như:
- ISO 22964:2017 – Microbiology of the food chain — Detection of Cronobacter spp.
- TCVN 10779:2015 – Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi – Phát hiện Cronobacter spp.
⚙️ 2. Nguyên lý hoạt động
Môi trường hoạt động dựa trên hai cơ chế chính:
a. Cung cấp điều kiện tăng sinh ưu tiên cho Cronobacter spp.
- Chứa nguồn dinh dưỡng phong phú (peptone, tryptone, chiết xuất nấm men) giúp Cronobacter phát triển nhanh.
- Cronobacter spp. có khả năng chịu được nồng độ muối mật, thuốc nhuộm, và chất ức chế nhẹ, nên vẫn phát triển tốt trong môi trường chọn lọc này.
b. Ức chế vi sinh vật cạnh tranh
- Môi trường có chứa chất ức chế chọn lọc (như sodium deoxycholate, vancomycin, cefsulodin, hoặc novobiocin tùy hãng sản xuất).
→ Các vi khuẩn khác (như Enterobacter, Klebsiella, E. coli) sẽ bị ức chế hoặc phát triển chậm hơn, giúp Cronobacter nổi trội.
🧪 3. Quy trình sử dụng (theo ISO 22964)
- Tăng sinh không chọn lọc (Pre-enrichment):
- 10 g mẫu → 90 mL Buffered Peptone Water (BPW)
- Ủ ở 37°C trong 18–24 giờ.
- Tăng sinh chọn lọc (Selective enrichment):
- Cấy 0,1 mL dịch tăng sinh BPW → 10 mL Cronobacter Selective Broth (CSB)
- Ủ ở 44°C trong 24 ± 2 giờ.
- Cấy chuyển sang môi trường phân lập chọn lọc:
- Dùng que cấy lấy 1 vòng từ CSB → Chromogenic agar for Cronobacter (hoặc DFI agar).
- Ủ ở 44°C trong 24 giờ.
- Quan sát khuẩn lạc đặc trưng:
- Trên DFI agar, Cronobacter spp. thường có màu xanh lục nhạt hoặc xanh lam, đường kính 1–2 mm.
🧬 4. Đặc điểm sinh học của Cronobacter spp.
- Vi khuẩn Gram âm, hình que, di động.
- Oxidase âm tính, catalase dương tính.
- Có khả năng sống trong môi trường khô và thiếu nước → đặc biệt nguy hiểm trong sữa bột trẻ em.
- Gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh.