🧴 Sử dụng chất đánh dấu huỳnh quang để kiểm tra và giám sát sự tuân thủ vệ sinh tay
🔹 1. Cơ sở khoa học và ý nghĩa
Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất trong phòng ngừa lây nhiễm chéo trong các cơ sở khám chữa bệnh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế thường thấp hơn 50%.
Để cải thiện điều này, các cơ sở y tế cần công cụ giám sát trực quan, dễ hiểu và có phản hồi tức thời, giúp nhân viên nhận thấy hiệu quả hoặc sai sót trong kỹ thuật rửa tay.
Chất đánh dấu huỳnh quang (fluorescent marker) – ví dụ Glo Germ Gel (USA) – là một công cụ mô phỏng hiệu quả, cho phép đánh giá trực tiếp chất lượng vệ sinh tay bằng ánh sáng cực tím (UV).
🔹 2. Nguyên lý hoạt động
- Glo Germ Fluorescent Gel chứa các hạt vi mô phát huỳnh quang dưới tia UV.
- Khi bôi gel lên tay, các hạt này mô phỏng “vi khuẩn” hoặc “chất bẩn vô hình” bám trên da.
- Sau khi nhân viên thực hiện rửa tay theo quy trình (ví dụ: 6 bước của WHO), tay sẽ được soi dưới đèn UV.
- Vùng da còn phát sáng chứng tỏ chưa được làm sạch đúng cách, cho thấy lỗi thao tác cần khắc phục.
🔹 3. Quy trình thực hiện kiểm tra giám sát
| Bước | Mô tả |
| 1️⃣ Chuẩn bị | Chuẩn bị gel huỳnh quang Glo Germ, đèn UV cầm tay hoặc đèn soi trong hộp kín, khu vực tối để quan sát. |
| 2️⃣ Áp dụng chất huỳnh quang | Cho 1–2 giọt gel vào lòng bàn tay nhân viên y tế, yêu cầu xoa đều như khi tay bị nhiễm bẩn. |
| 3️⃣ Thực hiện vệ sinh tay | Nhân viên thực hiện rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch chứa cồn theo quy trình chuẩn (6 bước). |
| 4️⃣ Kiểm tra dưới ánh sáng UV | Soi tay dưới đèn UV trong buồng tối. Vùng sáng chứng tỏ còn sót chất huỳnh quang → chưa rửa sạch. |
| 5️⃣ Phản hồi và huấn luyện | Giảng viên hoặc cán bộ KSNK hướng dẫn lại kỹ thuật đúng, cho nhân viên thử lại. Có thể chụp ảnh minh họa hoặc ghi nhận tỷ lệ sạch hoàn toàn. |
🔹 4. Ưu điểm của phương pháp
| Ưu điểm | Giải thích |
| 🎯 Phản hồi tức thì | Nhân viên thấy ngay kết quả sau khi rửa tay. |
| 👁️ Trực quan, sinh động | Hình ảnh phát sáng giúp nhận thức sâu hơn so với chỉ lý thuyết. |
| 💬 Công cụ đào tạo hiệu quả | Phù hợp trong các lớp huấn luyện KSNK, hướng dẫn thực hành, hoặc tuần lễ vệ sinh tay toàn cầu (5/5). |
| 🔄 Ứng dụng đa dạng | Có thể dùng cho giám sát định kỳ, kiểm tra đột xuất hoặc chiến dịch nâng cao nhận thức. |
| 💰 Chi phí thấp, dễ triển khai | Không cần phòng xét nghiệm, chỉ cần đèn UV và gel Glo Germ. |
🔹 5. Hạn chế và lưu ý
- Phương pháp chỉ mô phỏng, không thay thế cho đánh giá vi sinh.
- Cần chuẩn hóa ánh sáng và điều kiện quan sát để đảm bảo khách quan.
- Không nên dùng trên tay có vết thương hở.
- Nên kết hợp với quan sát tuân thủ (theo 5 thời điểm vệ sinh tay của WHO) để đánh giá toàn diện.
🔹 6. Ứng dụng thực tế
- Đào tạo nhân viên mới, học viên, điều dưỡng, hộ lý.
- Giám sát nội bộ định kỳ trong bệnh viện hoặc trung tâm y tế.
- Truyền thông hưởng ứng Ngày vệ sinh tay toàn cầu (5/5).
- Đánh giá hiệu quả các dung dịch rửa tay trong các nghiên cứu nhỏ.
🔹 7. Kết luận
Chất đánh dấu huỳnh quang như Glo Germ Gel là công cụ giám sát và đào tạo đơn giản, hiệu quả, chi phí thấp, giúp nâng cao nhận thức và cải thiện tuân thủ vệ sinh tay trong cơ sở y tế.
Phương pháp này phù hợp để kết hợp với các công cụ giám sát khác (quan sát, ATP, vi sinh) trong chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn toàn diện theo Quyết định 3916/QĐ-BYT (2017).